ในช่วงที่มีการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 กิจการหลายๆ ประเภทได้รับผลกระทบ โดยเฉพาะกิจการที่ต้องพึ่งพานักท่องเที่ยวเป็นหลัก ไม่เว้นแม้แต่พิพิธภัณฑ์ทั่วโลกที่ต้องปิดตัวไปอย่างไม่มีกำหนด เพราะการท่องเที่ยวกลายเป็นสิ่งที่ทำไม่ได้ในยุคนี้
องค์การศึกษา วิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) และสภาการพิพิธภัณฑ์ระหว่างชาติ (ICOM) รายงานว่าปัจจุบันมีพิพิธภัณฑ์ 85,000 แห่งกระจายอยู่ทั่วโลก ในจำนวนนี้กว่า 90% จำเป็นต้องปิดให้บริการเนื่องจากต้องปฎิบัติตามมาตรการป้องกันการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19
พิพิธภัณฑ์หลายแห่งเสี่ยงปิดถาวร
แต่สิ่งที่ UNESCO กังวลคือ ในจำนวนพิพิธภัณฑ์ที่ปิดให้บริการอยู่ในขณะนี้ 13% หรือ 1 ใน 8 อาจไม่ได้กลับมาเปิดให้บริการแก่นักท่องเที่ยวอีกเลยก็ได้ เพราะได้รับผลกระทบจากจำนวนนักท่องเที่ยวที่ลดลงอย่างมาก ซึ่งจะส่งผลต่อเงินสนับสนุนที่ได้รับทั้งจากนักท่องเที่ยว และจากหน่วยงานที่บริจาคเงินสนับสนุนให้พิพิธภัณฑ์
โดยพิพิธภัณฑ์ที่ได้รับผลกระทบจะอยู่ในทวีปแอฟริกา เอเชีย และตะวันออกกลางเป็นส่วนใหญ่ เนื่องจากโครงสร้างการบริหารพิพิธภัณฑ์ในประเทศเหล่านี้ยังไม่ค่อยดี เมื่อเทียบกับพิพิธภัณฑ์ในทวีปยุโรป และอเมริกา
แม้ในขณะนี้พิพิธภัณฑ์หลายๆ แห่งจะเริ่มเปิดให้บริการแก่นักท่องเที่ยวอีกครั้งแล้ว แต่ยังจำเป็นต้องมีมาตรการเพื่อป้องกันการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 อยู่เช่นเดิม เช่น การตรวจวัดอุณหภูมิก่อนเข้าพื้นที่ การสวมใส่หน้ากากอนามัย รวมถึงจำกัดจำนวนนักท่องเที่ยวที่จะเข้าไปในพิพิธภัณฑ์
อย่างไรก็ตามพิพิธภัณฑ์หลายแห่งพึ่งพาเงินบริจาคจากหน่วยงาน และผู้สนับสนุนต่างๆ ในสัดส่วน 5-100% ของงบประมาณทั้งหมด รวมถึงเงินที่ได้จากนักท่องเที่ยว เช่น การขายของที่ระลึกในร้านค้าของพิพิธภัณฑ์ แม้ว่าพิพิธภัณฑ์จะเปิดตามปกติแล้ว แต่การจำกัดจำนวนนักท่องเที่ยวที่สามารถเข้ามาในพิพิธภัณฑ์ ย่อมส่งผลต่อรายได้ และเงินสนับสนุนที่จะได้รับเช่นกัน
ถึงเวลาปรับตัวของพิพิธภัณฑ์
พิพิธภัณฑ์หลายแห่งใช้ช่วงเวลาวิกฤตนี้ในการปรับตัวเข้าสู่โลกยุคดิจิทัลมากขึ้น เช่น พิพิธภัณฑ์ The Blanton Museum of Art ในรัฐเท็กซัส ประเทศสหรัฐอเมริกา แม้จะได้รับผลกระทบจากสถานการณ์โควิด-19 แต่ก็ปรับตัวด้วยการให้พนักงานช่วยกันนำข้อมูล และสิ่งของต่างๆ ที่จัดแสดงในพิพิธภัณฑ์ ลงสู่ระบบดิจิทัล เพื่อสร้างหน้าที่ใหม่ๆ ให้กับพนักงานในช่วงที่พิพิธภัณฑ์ไม่มีนักท่องเที่ยวเข้ามาชม เป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่จะช่วยให้พนักงานมีงานทำต่อไป
เช่นเดียวกับพิพิธภัณฑ์อื่นๆ ทั่วโลก ที่เริ่มนำสิ่งของที่จัดแสดง และข้อมูลต่างๆ ในพิพิธภัณฑ์ แปลงเป็นระบบดิจิทัล และเปิดให้นักท่องเที่ยวทั่วโลกที่มีความสนใจเข้าชมพิพิธภัณฑ์ผ่านเว็บไซต์ Google Art & Culture แทน
โดย Pran Suwannatat